बैतडी ।
बैतडीको दशरथचन्द नगरपालिकाकी उप–प्रमुख कौशिला चन्दले सार्वजनिक कार्यक्रमममा दिएको अभिव्यक्तिको व्यापक विरोध भएपछी अन्ततः उनले क्षमा मागेकी छन् ।
२१ जेठमा आयोजीत जातिय भेदभाव तथा छुवाछुत उन्मुलन राष्ट्रिय दिवसमा उनले दिएको अभिव्यक्तिको चौतर्फी विरोध भएपछी उनले माफी मागेकी हुन् ।
जिल्ला प्रशासन कार्यालय बैतडीमा नगर-प्रमुख पुष्कर राज जोशी लख्खाभाई, प्रमुख जिल्ला अधिकारी सुरेश पन्थी, सुरक्षा निकाय प्रमुखहरु तथा सहित २ दर्जन बढी अधिकारकर्मीहरुका माझ माफी मागिन् । उनले बिहान निकालेको प्रेस विज्ञप्तीमा समेत आफ्नो दम्भ कायमै रहेको अधिकारकर्मीहरुले बताएपछि तत्कालै विज्ञप्ती सच्याइन् ।
उनले विज्ञप्तीको अन्त्यमा नगर उप-प्रमुख र यहाँहरुको नेताका रुपमा माफी चाहान्छु लेखेकी थिइन् । अधिकारकर्मीहरुले सार्वजनिक रुपमै विभेद लाई प्रश्रय गर्न खोज्ने व्यक्ति नेता हुनै नसक्ने बताएका थिए । त्यसपछि उनले नेता शब्द नै हटाइन् र नयाँ विज्ञप्ती आफैले बाचन गरेर सुनाइन् । उनलाई भावुक बनाउने गरि अधिकारकर्मीहरुले दर्जनौँ पश्न-प्रतिप्रश्न गरेका थिए । चन्दले जारी गरेको विज्ञप्तीमा आगामी दिनमा दलित समूदायका मुद्धाहरुमा अधिकारकर्मीहरु संगसंगै अभियानको साथमा लाग्ने उल्लेख गरेकी छन् ।
छलफलको सहजीकरण प्रमुख जिल्ला अधिकारी पन्थीले गरेका हुन् ।
यो उनको तेश्रो प्रेश विज्ञप्ती हो । यसअघि ३२जेठमा उनले नै जारी गरेको विज्ञप्तीमा आफ्नो गल्ती नभएको बताएकी थिइन् । उक्त विज्ञप्तीमा आफुलाई बदनाम गर्न खोजिएको बताएकी थिइन् । पहिला राजनितिक प्रतिसोधका आधारमा आफ्नो बदनाम गर्न खोजिएको बताएकी चन्दले अहिले भने कारवाहीको डरले क्षमा मागेको देखिन्छ ।
चन्दले सार्वजनिक रुपमा दिएको अभिव्यक्ति गलत भएको भन्दै सामाजिक सञ्जालमा व्यापक विरोध भएको थियो । उक्त बिषयलाई लिएर राष्ट्रिय दलित आयोगले समेत विज्ञप्ती जारी गर्दै चन्दलाई कारवाहीको माग सहित सरकारको ध्यानाकर्षण गराएको थियो ।
जिल्ला स्थीत अधिकारकर्मी, नागरिक अगुवा, दलित भातृ संगठनहरुले समेत कानुनी प्रकृयामा जाने बताउदैँ आएका थिए ।
उप–प्रमुख चन्दले दिवसका दिन आयोजना गरिएको अन्तरक्रियामा जातीय विभेदलाई प्रश्रय दिने हिसावले अभिव्यक्ति दिएकी थिइन् । उनको प्रस्तुतिमा दम्भ र विभेद प्रस्टै झल्कीएको नागरीक अगुवाहरु बताउछन् ।
नगर उप–प्रमुख चन्दको अभिव्यक्तिमा भएको टिप्पणी यस्तो छ
- कुनैपनि विशिष्ट अतिथीले मन्तव्य राख्दा सबैभन्दा पहिला दिवसको शुभकामना व्यक्त गर्छन्, उपमेयर चन्दले शुभकामना व्यक्त गरिनन् । मन्तव्यको सु्रुमै भनिन्,“उसलाई जितायौ अब खुदो खाउ भन्ने कुरा आयो ।”
- उनले उक्त दिनलाई दिवस नबुझेर दलित र ठकुरीहरुका विचको बादविवाद कार्यक्रम बुझिन् र गाउँमै कसैसंग गफ गरिरहेको जस्तो भान हुने गरेर भनिन्,“यस कार्यक्रममा म र डिएसपी प्रेम शाही मात्रै ठकुरी छौँ, हामीलाई सुनाउन यो कार्यक्रम गरियो, सुनाउनुथियो भने, अरु ठकुरीहरुलाई समेत बोलाउनुपथ्र्यो ।”
- उनले गाउँघरमा पहिले देखि चलेका कुराहरुलाई विभेदका रुपमा नलिएर राम्रै चलनका रुपमा लिन सुझाइन् र भनिन्,“कसैले कसैलाई दाई भनेर बोलाउनु, ससुरा देख्दा टाउकोमा गम्छा राख्नु, सार्वजनिक ठाउँमा पानी नखानु यो आफ्नो इच्छाको कुरा हो ।” उनले यी शब्दहरुमा पृतिसत्तात्मक सोचहरुलाई प्रश्रय दिएको बुझिन्छ ।
उनको अभिव्यक्ति लगत्तै अधिकारकर्मी बलभद्र दयालले ८०बर्षको दलितलाई १५बर्षको गैर दलितले तँ भनेर बोलाउनु विभेद भएको र त्यसलाई कसैले प्रश्रय दिन नमिल्ले बताएका थिए ।
यसैगरी उनले आफु आफ्नै कार्यकक्षमा घरबाट ल्याएको रोटी खाने र पानी समेत कार्यकक्षमै मात्रै खाने तातोपानी पिउने बताएकी थिइन् । प्रत्युत्तरमा कार्यपालिका सदस्य प्रेम दयालले कार्यपालिका बैठक चलेका बेला तातोपानीको व्यवस्था हुदाँहुदैँ विभेद गर्ने उदेश्यले कार्यकक्षमै गएर पानी पिउने गरेको बताएका थिए ।
उपमेयर चन्दले कसैमाथी जातीय विभेद भएको खण्डमा आफ्नो न्यायीक समितिमा उजुरी लिएर आउन भन्नु पर्दथ्यो तर उल्टै भनिन्,“जातीय विभेद कतै भएको छैन्, विभेद भएको भए सिडियो, डिएसपी र मलाई उजुरी आउनुपथ्र्यो खोई उजुरी आएका ?” भनेकी थिइन् ।
उनले आफु गैर राजनितिक र सामाजिक अभियानमा कहिल्यै नजोडिएको कुरा बताएकी थिइन् । मन्तव्यमा भनेकी छन्,“म कुनै राजनितिक दल वा महिला अधिकारका बिषयमा नहिडेको महिला हुँ । स्वच्छ शिक्षण पेषाबाट आएको व्यक्ति हुँ ।”
उनले यस्ता शव्दहरु ब्यक्त गर्दैगर्दा पटक–पटक परिवर्तन आफैबाट सुरु गर्नुपर्छ भनिरहेकि थिइन् । उनको कुरा सुनिरहेका प्रमुख जिल्ला अधिकारी, प्रहरी नायव उपरिक्षक सहित दर्जन बढी अधिकारकर्मीहरु हाँसिरहेका थिए भने, केहि व्यक्तिको अनुहारमा उनिप्रतिको आक्रोस देखिन्थ्यो ।
कार्यक्रमको रेडियो सेभेनस्टारले प्रत्यक्ष प्रशारण गरिरहेको थियो । उनको अभिव्यक्ति सञ्चारमाध्यममा सुनेका सयौँ व्यक्तिले तथानाम गालि गरेका छन् भने तर केहि व्यक्तिले बचाउ गरेका छन् ।
उप मेयरको अभिव्यक्तिलाई लिएर सामाजिक सञ्जालमा गालिग्लौज गर्नु गलत छ । तर उनको यस अभिव्यक्तिले
उनको क्षमतामाथी भने प्रश्न उठाएको छ । भाइरल बनेको उनको यस अभिव्यक्तिका आगामी दिनमा भासण गर्दा सचेत हुनुपर्छ भन्ने कुराको आभाष पक्कै भएको हुनुपर्छ ।
कार्यपालिकामा सधैँ विभेद
दशरथचन्द नगरपालिकाकी उपमेयर चन्दले अनुगमन समितिमा एकजना पनि दलित जनप्रतिनिधि राखेकी छैनन्, न्यायीक समितिमा राखिएकी एकजना दलित सदस्यलाई हटाइ दिएकी छिन् ।
उनले वडा न.२बाट निर्वाचित वडा सदस्य निर्मला लोहारलाई न्यायीक समितिबाटै हटाएकी छन् । वडा सदस्य लोहारले भनिन्,‘मलाई न्यायीक समिती सदस्यमा राखेपछी पहिलो पटकको बैठकमा बोलाइयो, ७दिनको तालिममा सहभागी गराइयो, त्यसपछिका बैठकमा बोलाउन छाडीयो । मैले उपमेयर लाई दिदी किन मलाइ बोलाइएन् भनेर सोध्दा उहाँले मेरो ठाउँमा अर्कै व्यक्ति राखिसकेको बताउनुभयो । र मैले हटाएको हैन् कार्यपालिकाको बैठकबाट निर्णय गरेको हो भन्नुभयो ।’
तर न्यायीक समितिको सदस्य परिवर्तन गर्ने बिषयमा कार्यपालिकाको कुनैपनि बैठकमा निर्णय नभएको अरु कार्यपालिका सदस्यहरु बताउछन् ।
